4B nedir? 4B kimleri kapsamaktadır?

04 Şubat 2022 - 13:57

Reklam

Ülkemizde mesleki açıdan faaliyetlerini sürdüren her vatandaş sosyal güvencelerden fayda sağlayarak, belirli düzeyde şartları yerine getirdiği zaman emekli olabilmek için devlet tarafından oluşturulan SGK sistemine ihtiyacı vardır. Devlet memuru yasasınca 4A, 4B, 4C ve 4D olmak kaydıyla dört farklı kategorilere ayrılmış çalışan mevcuttur.

4B nedir?
Eski ve yeni olarak 4B grubu için iki farklı tanımlama yapılmaktadır. Kanunda yapılan değişikliklerden ötürü tanımlamalarda değişime uğramıştır. Eski adıyla Bağ-Kur olarak bilinen 4B grubu, belirli bir memuriyeti olmaksızın, atamayla alakası olan bir yerde çalışmasını yürütmemiş meslek sahiplerini içermektedir. Biraz daha ayrıntıya inmek gerekirse; SGK için tamamen memurları kapsamakta olan bir güvenlik kurumu olduğu söylenebilir.

4B statüsü kapsamınca mesleğine devam etmekte olan kişiler Bağ-Kur’a prim ödemesiyle güvenliğini sağlama almaktadır. Bu kişiler sözleşme içeren iş yerlerinde veya kendisine ait kurulan iş yerinde çalışmasını yürütmektedir.

Kanunda değişime gidilmesinin ardından 4B için yapılan bu tanım yeterli değildir. Şu anda geçerli olan tanım ise şu şekildedir: Kamuda 657 sayılı Devlet Memurları Yasası uyarınca 4A, 4B, 4C ve 4D olmak kaydıyla farklı dört kategoride çalışmasını yürüten vatandaş yer almaktadır.

4A’lılar iş garantisi var olan klasik konumdaki devlet memurlarını kapsamaktadır. Her birisinin toplu bir şekilde yapılacak sözleşme hakkı vardır. Fakat grev yapılması halinde bu haklar ortadan kalkmaktadır.

4B çalışanlarıysa devlette var olan ihtiyaca göre 12 aylık sözleşmeyle işe alınmaktadır. Bu sözleşmelerin her yıl yenilenmesi gerekmektedir. Çalışmadaki koşullar 4A’lılar ile benzer nitelikte olmasına rağmen özlük haklarınca 5510 sayılı Sosyal Sigortalar Kanunu’na tabi tutulmaktadırlar.

4B statüsünün kapsadığı meslekler; doktor, öğretmen, hemşire, mühendis, veznedar, teknisyen, kuran öğreticisi, imam ve diyanet işleri başkanlığına bağlı vaiz gibi çalışanlar yer almaktadır. 4B kapsamında bulunanlar yenilenmekte olan kanuna bağlı bir şekilde meslek gruplarına bağlı vatandaşları kapsamaktadır.

Bağ-Kur nedir?
16 Mayıs 2006 tarihinden itibaren kabul görülerek 5502 sayılı Sosyal Güvenlik Kurumu Kanunu sonrasında Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı’na bağlı bir şekilde çalışmalarını yürütmekte olan Türkiye Sosyal Güvenlik Kurumu’na devir edilmiştir. Bağ-Kur prim ödemesi gerçekleştiren yani Bağ-Kur kapsamına alınmış olan sigortalılar için birtakım konularda ehemmiyet sağlanmıştır. Bağ-Kur’lu olan kişiler, sağlık yardımının yanı sıra, yaşlılık, malullük ve ölüm gibi konular açısından Bağ-Kur’dan yardım almaktadır. Bağ-Kur tarafından vatandaşlara sunulan güvenlik ise budur. Çalışma gösteren her vatandaş Bağ-Kur prim ödemesi gerçekleştirerek güvenceyi satın almış olurlar.

4B kadro statüsü nedir?
Kanun değişmesinden sonra 4B kadro statüsü, kariyerli meslek sahibi olmuş kişileri ilgilendirmektedir. Bu kariyerli meslek sahibi kişiler içerisindeyse; mühendis, bekçi ve hemşire gibi meslekler bulunmaktadır. 4B kadro, adı geçen mesleklere ek olmak şartıyla kadrolu sürecin içine dahil olduğunda devamlı olarak gündeme gelmektedir.

4B sözleşmeli personel kadroya geçebilir mi?
Kamu personeli olarak şu anda yaklaşık olarak 3,5 milyon kişi çalışmaktadır. Fakat her biri aynı işi yapmasına rağmen çalışanların büyük bir kısmı memur olarak değerlendirilse de içlerinde işçi statüsünde ve sözleşmeli personel statüsünde değerlendirilenlerde vardır. Ortaya çıkan bu durum sonrasında kamuda çalışma yürüten 4B sözleşmeli personel statüsünde yer alanlarla diğer statüde kalanlar açısından olumsuzluk teşkil etmektedir.

Söz konusu olumsuzluğun ortadan kaldırılabilmesi için 4B sözleşmeli personel kadrosundakilerin memur grubuna dahil edilmesi açısından yasa teklifi geçtiğimiz aylarda TBMM’ye sunuldu. Teklif kapsamında kamuda çalışmasına devam eden 4B sözleşmeli personellerin memur statüsünde değerlendirilmesi için ‘’14/7/1965 Tarih ve 657 sayılı Devlet Memurları Kanunu’nda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun Teklifi’’ adıyla sunumu yapıldı.

4B emekli maaşı hesaplaması nasıl yapılır?
4B emekli maaşı hesaplaması yapılırken, üç farklı tarihe göre maaş hesaplaması değişkenlik göstermektedir. İlk tarih olan 2000 yılı öncesinde gerçekleştirilen hesaplamalar için en son, son basamaktan tam 1 yıl prim ödemesi yapılması halinde primin %70’lik kısmı maaş olarak değerlendirilir. Son basamaktan ödeme yapılmamışsa bir öncesinde bulunan basamak tutarına göre hesaplama gerçekleştirilir.

Diğer 4B emekli maaşının hesaplanması ise 2000 ile 2008 yılları arasını kapsamaya almaktadır. Bu durum açısından ilk olarak vatandaşın ağırlıklı ortalaması hesaplanmaktadır. Söz konusu hesaplama 2000 ile 2008 yılları arasında ödenmiş prim gün sayılarının toplamdaki prim gün sayılarına bölünmesi olarak hesaplama yapılmaktadır. Elde edilen ağırlıklı ortalamayla aylık bağlanma oranı birbiriyle çarpılması halinde 4B emekli maaşının ne kadar olacağı ortaya çıkmış olur.

4B kadrosunda yer alan kişilerin diğer maaş hesaplamasındaki tarih ise 2008 yılından daha sonraki dönemleri kapsamaktadır. 2008 yılından sonraki dönem içerisinde ağırlıklı ortalamayla aylık bağlama oranı birbiriyle çarpılması durumunda 4B emekli maaşı bulunur. Büyüme hızı ile tüfe ortalamasındaki durum ağırlıklı ortalamayı temsil etmektedir.

İlginizi Çekebilecek Haberler