Türkiye İstatistik Kurumu, madde fiyatları ile ilgili yanıltıcı sonuçların bazı kişilerce manipülasyon aracı olarak kabul görmesiyle bilimsel açıdan TÜFE’ye eleştiri getiremeyen kişilerin 143 başlık arasında seçtiği bazı başlıklara dair yanıltıcı beyanların olduğunu bildirdi.
TÜİK, Kurum ve Kurumların yayınladığı enflasyon verileri ve veri toplamam şekilleri hakkında son zamanlarda çıkan haberler için yazılı bir açıklamada bulundu. Söz konusu olan haberlerin gerçekler ile bağdaşmadığının ifade edildiği açıklamada, 8 Temmuz’da düzenlenmiş olan basın toplantısına gönderme yapıldı.
Gönderme yapılan toplantıya Tüketici Fiyat Endeksi hesaplamaları konusunda bilgilendirilmesinin amaçlandığı söylenerek, toplantıda sorulan bir soruya verilen yanıtın gerçeklikten koparılarak haberleştiği söylendi.
Bazı Maddelerin Fiyatları ile İlgili Araştırmalar
Yapılan açıklamada madde fiyatları ile ilgili olan bir köşe yazısına da değinilerek TÜFE sepetinde 2024 senesi itibari ile 12 ana harcama grubu altında olan 43 harcama grubunun yer aldığı, bu harcama grupları altında olan 90 alt harcama grubunun daha olduğu, alt harcama gruplarının altında olan 143 temel başlıkta ise 406 madde ve bu maddelerinde altında 913 madde çeşidinin bulunduğu belirtildi.
Bu kapsamda TÜFE sepetindeki değişim oranlarını neredeyse her ay 12 ana harcama grubu, 43 harcama grubu, 90 alt harcama grubu ve 143 temel başlık düzeyinde yayınlandığı işaret edildi. Yapılan açıklamada: “ Avrupa İstatistik Ofisi tarafından yayınlanması beklenen en detaylı düzeyse temel başlık düzeyleridir. Kurumumuz tarafından temel başlık düzeyi endeks değişimleri, uluslararası beklentilere en uygun şekilde halk ile paylaşılmaktadır. Bu şekilde TÜİK, dünyadaki en şeffaf resmi istatistik kurumları arasında yer almaktadır.” cümleleri kuruldu.
Hesaplama İşlemlerinde Barkod Tarama ve Web Kazıma Yöntemleri
TÜİK, enflasyon hesaplamaları için yeni bir veri toplama yöntemi kullanılarak maliyetlerin düşürülmesini ve cevaplayacak olan yükün azaltılmasını hedeflediğini belirtildi. Barkod tarama ve web kazıma yöntemlerinin geleneksel veri toplama yöntemlerine oranla daha fazla avantaja sahip olduğu belirtildi.
Çoğu ülkenin TÜFE hesaplamalarında web kazıma ve barkod tarama yöntemlerini kullanarak daha geniş ve daha güncel veri setlerine ulaşılmasının hedeflendiği söylenen açıklamada, “ “ “ Ülkemizde de bu uluslararası trendi uygulayarak istatistik üretiminde modern teknolojinin kullanılması arttırılmaktadır. Bu şekilde son dönemde atılan adımlar ile TÜİK’in veri toplama ve analiz süreçleri uluslararası standartlara daha uygun hale getirilmiştir.” Değerlendirilmelerinde bulunuldu.
İş Yerlerinin Ziyaret Edilme İddialarına Yanıt
Alandan veri toplamam uygulamasında her iş yeri, her ürünü için ayda 4 ya da ürünün türüne göre 2 kez ziyaret edilerek ürün fiyatının derleneceğine dikkat verilen açıklamada barkod tarama verisi ile o iş yerinde o ürün için ay içerisinde gerçekleşecek tüm satışların fiyat ve değer verilerine ulaşılabileceği söylendi.
TÜFE hesaplamaları kapsamında barkod tarama verisi alınan hiçbir iş yerine ayrıca alandan veri toplamam uygulaması yapılmayacağı vurgulanarak bazı basın yayın organlarında yer alan iş yerlerinin farklı vakitlerde, indirimler gerçekleştirdiğinde ya da talimatlar ile ziyaret edildiği ile ilgili olan iddiaların tamamen asılsız olduğu söylendi.
Barkod verisi alınan iş yerlerinin o ay boyunca yapmış olduğu tüm satışların bilgisinin kurumca alınarak tekil barkod bazında TÜFE hesaplamalarında kullanılacağı söylenen açıklamada, her bir barkod için birçok kaydın ortalaması alınarak oluşturulan fiyatların, geleneksel veri toplama yöntemleri ile derlenen bilgilere oranla daha doğru olacağı belirtildi.
